Roma İmparatorluğu Egemenliği Altında Dört İncil’in Yazılışı’nın Tarihsel Süreci-2

1.HZ. İSA

Kısa bir bilgi ile konuya giriş yapacak olursak, İncillerin İsa’sı, Dülger Yusuf’un eşi Meryem’in oğludur. Vaftizci Yahya tarafından vaftiz edilen ve daha sonraları kukla kral Herode tarafından ölüme mahkum edilen bir peygamber olarak İsa, kendisini vaaz etmeye ve mucize göstermeye adar. ¹

Hıristiyan kutsal kitabı İncil’in Matta ve Luka bölümlerinde geçmekte olan soy ağacında İsa: “İbrahim oğlu, Davut oğlu İsa Mesih’in soy kaydı şöyledir.”² Yazarak matta incili başlamaktadır. Kendisini ısrarla “insanoğlu” olarak nitelendiren Hz. İsa, Hz. Musa hukukuna ve inancına sıkı sıkıya bağlı olan bir şahsiyettir.³

Hz. İsa’nın halka yönelik temel mesajlarını üç ana noktada özetlemek mümkündür: Bunlardan ilki, insanları Tanrı’nın krallığına davet etmektir. Bu davet, Tanrı’nın emir ve yasaklarına bağlanmak suretiyle ona iman etmeyi ve yaklaşan hesap gününe karşı hazırlıklı olmayı içermektedir. Temel mesajların ikincisi, Musa hukuku olarak da adlandırılan ilahi yasalara ya da haram ve helal kurallarına sıkı sıkıya bağlanmakla ilgilidir. Üçüncü husus ise, toplumda özellikle din adamları ve yöneticilerle ilişkili olarak görülen ahlaksızlıklara karşı mücadeledir.⁴

Hz. İsa hiçbir zaman kendisini, mevcut Yahudi geleneğinden ayrı bir inancın başlatıcısı olarak görmemiştir. Mesaisinin büyük bir kısmını hatta tamamını Yahudilere yöneltmiş ve Yahudi olmayanlarla ilgilenmemiştir. Kendisi böyle yaptığı gibi, talebelerinden de, Yahudilerden başkalarına, mesela Samirilerin bulunduğu yerlere uğramamalarını öğütlemiştir.⁵  Bu örgütleme sonucunda bazı görevler edinilmiştir. Birincil görevinin “İsrail’in kaybolmuş koyunları” olduğunu ifade etmiştir. İbadet ve mesajını insanlara ulaştırmak için gittiği yerler, sinagoglar ve Kudüs’teki mabet olduğu gibi; yaptığı konuşmalar ve vaazlarında kendisine atıfta bulunduğu yegâne kutsal metin, Yahudiler tarafından kullanılan Kitab-ı Mukaddes’tir. İsa yeni bir mesaj getirmediği gibi, yeni bir kitap da getirmemişti. O, Kitab-ı Mukaddes’i değiştirmek için değil, onu tamamlamak için geldiğini söyler “Sanmayın ki ben Yasayı veya Peygamberleri Yıkmak için geldim; yıkmak için değil tamamlamak için geldim” (Matta 1/13-29). ⁶

“İsa, Hz. İsa’nın esas adıdır; İncillere göre doğumundan önce Kutsal Ruh, Meryem’ e gelerek doğacak çocuğa İsa adının verilmesini söylemiştir. Dolayısıyla adı Tanrı tarafından konulmuş oluyor.”⁷ İsa’nın doğumu hakkında tam olarak kesin bir bilgi verilmese de, İsa, İmparator Augustus döneminde Roma’ya bağımlı olarak yöreye egemen olan kral Herod zamanında doğmuştur. Bu dönem tahmini olarak M.Ö. 6-4 yılları arasıdır.⁸ Beytlehem bölgesine İnciller de anlatıldığına göre İsa’dan kısa bir zaman önce gelmiş olan Yahya adında bir kişiden bahsedilir. Yahya tüm halkı vaftize çağırır ve onları su ile vaftiz eder. Yahya Tanrı’nın krallığının yaklaşmakta olduğunu ve bir kurtarıcı Mesih’in geldiğini belirtir.

Hıristiyanlar tarafından Mesih olarak kabul gören İsa, Celile’de miladi takvimin başında doğmuş ve geleneğe göre 33 yılının ilkbaharında çarmıha gerilmiştir. İsa, Nasır’lı bir Yahudi peygamberdir. O, Hıristiyan dininin tam merkezinde yer alır. Hayatı kısa olmasına rağmen İnciller tarafından Mesihlik ömrü kayıt edilmiş ve günümüze ulaştırılmıştır. O tarihlerde yazılan tarihi kaynaklar, İsa hakkında çok az bir bilgi ihtiva etmektedir. Yazılan kaynakların bazılarında, radikal mitolojik bir akım, onun varlığından şiddetle şüphe eder. İsa’nın varlığı bugün genel olarak kabul edilmiş olmasına rağmen, hala birçok tarihi problemle karşı karşıyadır.⁹ Roma kaynaklarında İsa adında bir kişinin bulunduğu fakat o kişinin peygamber İsa olmadığı noktasında tartışmalar bulunmaktadır.

O’nun orijinal mesajını tespit etmek imkansızdır. Hıristiyanlık, bir barış dinini gerçekleştirmeyi vadetmesine rağmen muhtemeldir ki İsa, Filistin’in Roma işgalinden kurtarılması için fundamentalist Yahudi savaşçılar Zelotlarla şüpheli ilişkiler kurmuştur.¹⁰ Son olarak İsa, Luka İncilinde Rab tarafından kendisi gönderildiğini şu sözleriyle belirtmiştir : “Rabbin Ruhu benim üzerimdedir. Çünkü o, beni müjdeyi yoksullara iletmek için meshetti. Tutsaklara serbest bırakılacaklannı, körlere gözlerinin açılacağını duyurmak için, ezilenleri özgürlüğe kavuşturmak için. Rabbin lütuf yılım ilan etmek için beni gönderdi”.¹¹

DİPNOTLAR

1. Mircea Eliade,ıoan p. Couliano çev. Prof. Dr. Ali Erbaş, ‘’Dinler Tarihi Sözlüğü’’, İnsan yayınları, 2018, s.131
2. Matta
3. Gündüz, “Hıristiyanlık”, s.22.
4. Gündüz, “Hıristiyanlık”, s.23.
5. Aydın, Fuat, Hıristiyanlık, Sakarya 2015,s.35
6. Aydın, Fuat, Hıristiyanlık,s.35
7. Bayraktar Mehmet ‘’Üç Dinin Tarihi Yahudilik İslam Hıristiyanlık’’ Say yayınları 2016 s.186.
8. Gündüz Şinasi, “Pavlus Hıristiyanlığın Mimarı” Milel Nihal Yayınları,
9. Mircea Eliade,ıoan p. Couliano çev. Prof. Dr. Ali Erbaş, ‘’Dinler Tarihi Sözlüğü’’, İnsan yayınları, 2018, s. 130-131.
10. Eliade, Mircea, Couliano, P. Ioan, “Dinler Tarihi Sözlüğü”, s.131
11. Luka. 4:18-19

KAYNAKÇA

• Mircea Eliade,ıoan p. Couliano çev. Prof. Dr. Ali Erbaş, ‘’Dinler Tarihi Sözlüğü’’, İnsan yayınları, 2018
• Armstrong,Karen, “İncil”, Çev. Ilgın Yıldız, Versus Yayınları, İstanbul 2008
• Gündüz, Şinasi, Hırisiyanlık, İsam Yayınları, Ankara 2019
• Aydın, Fuat, Hıristiyanlık, Sakarya 2015
• Aydın, Fuat, Pavlus Hıristiyanlığına Giriş, Eski Yeni Yayınları, İstanbul 2011
• Bayraktar Mehmet ‘’Üç Dinin Tarihi Yahudilik İslam Hıristiyanlık’’ Say yayınları 2016
• Gündüz, Şinasi, Anadolu’da Paganizm Antik Dönemde Harran ve Urfa, Ankara Okulu yayınları 2015,
• Gündüz, Şinasi, Hırisiyanlık, İsam Yayınları, Ankara 2019
• Mircea Eliade,ıoan p. Couliano çev. Prof. Dr. Ali Erbaş, ‘’Dinler Tarihi Sözlüğü’’, İnsan yayınları, 2018