Roma İmparatorluğu Egemenliği Altında Dört İncil’in Yazılışı’nın Tarihsel Süreci-7

6.İncillerin Yazılış Sebebi

Yeni Ahit’in ilk kısmını oluşturan İncil metinleri adeta İsa’nın hayat hikayesini anlatan bir siyer kitabıdır. Matta ve Luka İncilleri, İsa’nın doğumundan ölümüne ve ölüm sonrası yeniden dirilip ilahi aleme yükselmesine kadar İsa’nın hayatını konu edinir. Markus İncili ise İsa’nın doğum hikayesini atlayarak onun Yahya döneminde ortaya çıkışından ölümü, dirilişi ve yükselişine kadar hayat hikayesini anlatır. Diğer taraftan, yukarıda resmi Hristiyan doktirininin İsa Mesih dogması konusuna değinirken bu dogmayı en iyi yansıtan kaynak olarak İsa anlayışı hakkında özet bilgi verdiğimiz Yuhanna İncili, gerek tarihi gerekse muhtevası yönünden diğer üç İncilden ayrılmaktadır. Tamamıyla Hristiyan imanının İsa’sını ön plana çıkaran bu incil de temel de diğer üç İncil de bulunan malzemeyi kullanır; ancak diğerlerinden farklı olarak bu malzemeyi tamamıyla tanrısal bir varlık olarak kabul ettiği Oğul İsa Mesih anlayışı çerçevesinde yorumlayıp geliştirir.¹

Hristiyanların kendilerine has bir kutsal metin külliyatının olmamasının bir gerekçesi olarak zikredilebilecek olan İsa’nın kendisini yeni bir mesaj/din ve bu yüzden de yeni bir kutsal kitap getirdiğini düşünmemesi; bu yüzden kutsal kitap olarak.  Kitab-ı Mukaddes’i/Yahudi kutsal kitaplarını kullanması ve talebelerinin de onun bu uygulamasını devam ettirmesine, Yahudiler arasında yaygın olan kutsal kitapların şifahi olarak nakledilmesi geleneği de ilave edilebilir.²

Yetmiş sonrasında Hıristiyanların dağılması; Hz. İsa’nın sözlerini şifahi olarak nakleden havarilerin ortadan kalkmaya başlaması ve az önce de söylenildiği üzere, Hıristiyanların Yahudilikten kopması ve müstakil bir cemaat/din, Hıristiyanlık halini almaya başlaması; Hıristiyanların kutsal kitap ihtiyacını karşılayacak şekilde Hz. İsa’nın sözlerinin kayda geçirilmesini zorunlu hale getirmiştir. Çünkü Yahudilikten ayrı bir dine sahip olan Hıristiyanların gündelik hayatlarını nasıl düzenleyecekleri ve evlilik, boşanma, şabat/sept günü, yiyecek kuralları, oruç vb. birçok konuda Hıristiyan cemaatlerin nasıl bir tavır takınacakları hususunda kendilerine yol gösterecek kurallara ihtiyaç duymaya başladılar. İşte hem İnciller hem de Hıristiyan kutsal metin külliyatında yer alan öteki metinler bu ihtiyacı karşılamak maksadıyla kaleme alınmaya başlamıştır. Misyonerlik faaliyetine katılanların konuşmalarında daha önce şifahi olarak kullandıkları Hz. İsa’ya atfedilen sözlerin ve eylemleri toplayan metinlere, özellikle de yazılı kültürün hâkim olduğu Yunan ve Roma vatandaşlarının bulunduğu yerlerde ihtiyaç duyulmaya başlanması da bir başka sebep olarak da zikredilebilir.³

DİPNOTLAR

1. Gündüz, Pavlus Hıristiyanlığın Mimarı, s.178
2. Aydın, Hıristiyanlık, s.36
3. Aydın, Hıristiyanlık, s.36-37

KAYNAKÇA

• Aydın, Fuat, Hıristiyanlık, Sakarya 2015
• Gündüz, Şinasi, Pavlus Hıristiyanlığın Mimarı, MilelNihal Yayınları, İstanbul 2019