Osmanlı Devleti’nde Uyuşturucu Maddelerin Üretim, Tüketim ve Sosyal Alanda Kullanımı #1

TC.
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER FAKÜLTESİ
TARİH BÖLÜMÜ

Osmanlı Devleti’nde Uyuşturucu Maddelerin Üretim, Tüketim ve Sosyal Alanda Kullanımı

BİTİRME TEZİ

ÖĞRENCİ
Halis Talha ÖZCAN
19020101065

DANIŞMAN
Dr. Öğr. Üyesi Ümit ESER

Konya 2023

Özet

Günümüz toplumsal hayatında uyuşturucu maddeler büyük bir problem arz etmektedir. Bireylerin sağlıkları haricinde toplumsal huzur ve güvenliği tehdit eden bu maddelerin özellikle Osmanlı Devleti’ndeki yeri araştırmamızın konusunu çizmektedir. Keyif verici maddelerin yapımında kullanılan haşhaş ve kenevir nebatı çok uzun yıllardır toplumların tarihinde kendine yer bulmuştur. Bu bitkiler sağlık sektöründe yüzyıllardır insanlara şifa kaynağı olmuşlardır. Ancak bahsedilen bitkiler keyfiyet açısından da sıklıkla başvurulmuştur. Osmanlı Devleti içerisinde de afyon ve esrar en çok kullanılan uyuşturucu çeşitleridir.  Araştırma kapsamında haşhaş ve kenevirin devlet içerisinde tarihsel süreçte nasıl yer aldığı takibe alınmıştır. Osmanlı Devlet’inde elimizdeki mevcut kaynaklardan yararlanarak üretim, tüketim, toplumsal hayattaki yeri ve devletin bu problem karşısındaki mücadele yöntemleri ve son dönem içerisinde gerçekleşen uluslararası antlaşmaları incelemeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Keyif Verici Maddeler, Haşhaş, Kenevir Uyuşturucu

Önsöz

Uyuşturucu maddelerin tarihi, insanlıkla beraber uzanan ve farklı toplumlar üzerinde derin etkileri olan bir konudur. Osmanlı Devleti, geçmişte önemli bir medeniyetin merkezi olarak, uyuşturucu maddelerin üretim, tüketim ve sosyal alanda kullanımı açısından da ilgi çekici bir döneme sahiptir. Bu tez, Osmanlı Devleti’nin tarihinde uyuşturucu maddelerin rolünü ve etkisini araştırmayı amaçlamaktadır. Üretim süreçlerinden tüketim alışkanlıklarına, sosyal dokuda yer edinme şekillerinden hukuki düzenlemelere kadar geniş bir perspektifte incelenmiştir. Tezin temel amacı, uyuşturucu maddelerin Osmanlı toplumunda nasıl bir etki yarattığını ve bu etkinin sosyal, kültürel ve ekonomik açılardan nasıl değiştiğini anlamaktır. Çalışmada, dönemin kaynaklarına dayalı olarak Osmanlı Devleti’nin farklı bölgelerinde üretilen uyuşturucu maddelerin tarihçesi, tüketim alışkanlıkları, üretim ve ticaret süreçleri ele alınmaktadır. Aynı zamanda, uyuşturucu maddelerin sosyal hayatta nasıl kullanıldığı, etkileri ve toplum üzerindeki yansımaları da incelenmektedir.

Eğitim hayatım boyunca her zaman desteklerini esirgemeyen aileme sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Tez konumun belirlenmesinden itibaren ilgi alaka ve önerileriyle tezin bu hale gelmesini sağlayan Dr. Öğr. Üyesi Ümit Eser’e şükranlarımı belirtmek isterim.